XV MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA „PRZYWRACANIE ZAPOMNIANEJ HISTORII.

Spotkania w ramach projektu „Przywracanie zapomnianej historii” odbywają się już od 11 lat. Obok autorów oraz wydawców najbardziej poczytnych anglojęzycznych podręczników historycznych uczestniczą w nich polscy i zagraniczni historycy z krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz Grupy Wyszehradzkiej.

Podczas konferencji omawiane są anglojęzyczne podręczniki uniwersyteckie poświęcone historii Polski oraz naszego regionu, które stanowią podstawowe źródło wiedzy o społeczeństwach i kulturze krajów Europy i świata. Informacje zawarte w tych opracowaniach obowiązują wszystkich studentów w Stanach Zjednoczonych, krajach kultury anglosaskiej oraz na uniwersytetach prowadzących studia w języku angielskim.

W dłuższej perspektywie projekt może przyczynić się do odwrócenia dziedzictwa historiografii XIX-wiecznej z jej niemiecko- i rosyjsko-centrycznym punktem widzenia na środkowowschodnią Europę oraz historię XX wieku. Pomysłodawcą projektu jest prof. Andrzej Kamiński z Departamentu Historii w Georgetown University w Waszyngtonie.

Wypaczona historia

Część kluczowych wydarzeń historycznych dotyczących Polski oraz krajów Europy Środkowo-Wschodniej jest błędnie przedstawiana w zachodnich podręcznikach, co skutkuje negatywnym wizerunkiem naszego kraju. Jedną z głównych przyczyn istnienia wypaczeń historycznych jest okres rozbiorów Rzeczypospolitej oraz lata dominacji sowieckiej po 1945 r.

Rewizji wymagają nie tylko słynne „polskie obozy śmierci”, ale także wiele innych fałszywych przekonań. W anglosaskich podręcznikach mówi się o „polskim faszyzmie” po zamachu Józefa Piłsudskiego czy o wyzwoleniu Polski oraz całej Europy Środkowo-Wschodniej przez Armię Czerwoną. Pakt Ribbentrop-Mołotow przedstawiany jest jako pragmatyczny wybór Stalina, a wkroczenie Armii Czerwonej 17 września 1939 roku jako próba ochrony ludności białoruskiej i ukraińskiej przed okupacją. Brakuje także rzetelnych informacji dotyczących powstania warszawskiego.

Dwa tygodnie naukowych obrad

Tegoroczna edycja konferencji „Przywracanie zapomnianej Historii. Wyobrażenia o Europie środkowo-wschodniej w anglojęzycznych podręcznikach akademickich” trwała od 9 do 24 czerwca.

W dyskusjach poświęconych 14 podręcznikom oraz książkom historycznym wzięło udział 41 ekspertów, w tym profesorowie oraz doktorzy najsłynniejszych uczelni na świecie, takich jak Princeton University czy Yale University.

Wśród uczestników wydarzenia było także 15 autorów podręczników i monografii, m.in. prof. Gabor Agoston z Georgetown University czy Prof. Gabriel Finder z University of Virginia oraz przedstawiciele 8 kluczowych wydawnictw, w tym Harvard University Press czy Oxford University Press.

Debaty ekspertów odyły się m.in. w Muzeum Historii Polski oraz w Warszawie, Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Liczne sukcesy

Dzięki systematycznym spotkaniom w ramach projektu „Przywracanie zapomnianej historii” poddano krytyce ekspertów 70 podręczników i monografii wydanych w USA, Kanadzie i Wielkiej Brytanii, które stanowią źródło informacji historycznych dla wielu milionów studentów na całym świecie.

Jednym z kluczowych osiągnięć jest aktualizacja jednego z najsłynniejszych podręczników „Western Civilizations” autorstwa prof. Carol Symes i Josua Cole, który ukazuje się w wielomilionowych nakładach. Dotychczas na kartach podręcznika brakowało m.in. informacji o Janie Pawle II, a w kontekście upadku sowieckiego komunizmu pomijano rolę „Solidarności”. W 2017 roku ukaże się mocno zaktualizowane wydanie „Western Civilizations”, które będzie zawierać pogłębiony opis polskiej historii oraz osiągnięć kulturalnych związanych zwłaszcza z okresem I Rzeczypospolitej.

Do sukcesów projektu należy zaliczyć także propozycję wydania „History of Modern Poland”, którą Harvard University Press złożył prof. Andrzejowi Nowakowi – wieloletniemu uczestnikowi konferencji – przygotowującemu podręcznik. Książka ma zostać wydana w 2017 roku.

Sukcesy projektu „Przywracanie zapomnianej historii” wpisują się w cele aktywnej polityki historycznej Polski. Budują pozycję kraju w przestrzeni międzynarodowej oraz stanowią element wychowania kolejnych pokoleń.

Organizatorzy oraz partnerzy projektu: Fundacja Przestrzeni Obywatelskiej i Polityki Społecznej, Georgetown University, Polska Akademia Umiejętności, Muzeum Historii Polski, Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Pamięci Narodowej, Nicolaus Copernicus University, University of Pécs, Institute of Political Science at Slovak Academy of Sciences.

Sponsorzy: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, Fundacja PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ambasada RP w Waszyngtonie, Instytut Adama Mickiewicza.

Konferencja w mediach:

Interia.pl: Profesor Andrzej S. Kamiński: Trwała i trwa walka o historię
DoRzeczy.pl: Prof. John Merriman: Używanie terminu „polskie obozy śmierci” to przejaw głupoty
Interia.pl: Jak przywrócić „zapomnianą historię Polski”?
Program 1 Polskiego Radia: Kiedy studenci zza granicy poznają pełną historię Polski?
Poranek RDC: „Przywracanie zapomnianej historii. Wyobrażenia o Europie Środkowo-wschodniej w anglojęzycznych podręcznikach akademickich”
Telewizja Republika: Prof. James Collins: Polska miała wielki wpływ na konstytucję amerykańską